“ဝါဆိုသကၤန္းအဓိပၸါယ္ ႏွင့္ လွဴဒါန္းရက်ဳိး ျမတ္တန္ဘုိး”
ဝါဆိုသကၤန္းလွဴဒါန္းျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ယေန႔ေခတ္
ျမန္မာတစ္ျပည္လံုး ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားသည္ တစ္ဦးခ်င္း ျဖစ္ေစ၊
အသင္းအဖြဲ႕အေနျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ သံဃာအမ်ားအားျဖစ္ေစ၊
တစ္ပါးကိုျဖစ္ေစ အမ်ိဳးမ်ိဳးအဆင္ေျပစြာ လွဴဒါန္းေနၾကပါသည္။
ဝါဆိုသကၤန္းဆိုသည္မွာ ဝါဆိုခါနီးကပ္ၿပီး လွဴဒါန္းသည့္သကၤန္းျဖစ္ေစ၊
ဝါတြင္းကာလမွာတြင္ျဖစ္ေစ လွဴဒါန္းသည့္ သကၤန္းကို
“ဝါဆုိသကၤန္း”ဟုေခၚပါသည္။
ကာလ ဒါနသကၤန္းဆိုလွ်င္လည္း မွန္ပါသည္။
ဝါဆိုၿပီး ေခတ္ကာလတြင္ လွဴဒါန္းေသာသကၤန္း၊
ကထိန္ေခတ္ကာလတြင္ လွဴဒါန္းေသာသကၤန္းတို႔ကို
သူေခတ္သူ႔ကာလ အခါအားေလ်ာ္စြာ လွဴဒါန္းသည့္
သကၤန္းျဖစ္၍ ကာလသကၤန္း ၊ကာလဒါနအလွဴဟု ေခၚႏိုင္ပါသည္။
ဝါဆိုသကၤန္း လွဴဒါန္းႏိုင္ေသာ ကာလမ်ားမွာ-
၁။ ဝါတြင္း(၃)လ၊
၂။ သီတင္းကြၽတ္လဆုတ္(၁)ရက္မွ
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ထိ သကၤန္းကာလ (၁)လ၊
၃။ သီတင္းကြၽတ္လဆုတ္(၁)ရက္မွ တေပါင္းလျပည့္အထိ ကထိန္အာနိသင္ကာလ (၅)လ၊
၄။ တေပါင္းလဆုတ္(၁)ရက္မွ ဝါဆိုလျပည့္အထိ ေႏြ (၄)လ၊
အထက္ပါကာလမ်ားကို ျပန္လည္ေပါင္း႐ံုးၾကည့္လွ်င္
တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး မည္သည့္ေန႔ရက္၌မဆို ဝါဆိုသကၤန္း
လွဴဒါန္း ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရေပမည္။
သို႔ေသာ္ လွဴဒါန္းပံုႏွင့္ ရယူပိုင္ဆိုင္ခြင့္မ်ားအား ကြာျခားမႈရွိ၏။
■၁။ ဝါတြင္း(၃)လ၌ လွဴဒါန္းလိုေသာ္...
အလွဴရွင္သည္ “ဝိႆံ ဝသႏာၱနံ ဒမၼိ = ဝါဆိုဆဲသံဃာအား လွဴပါ၏”
ဟုႏႈတ္ႁမြက္ရြတ္ဆုိ လွဴဒါန္းရ၏။
ဤသို႔ ဝါတြင္း၌ လွဴဒါန္းလာေသာ သကၤန္းကို ဝါမက်ိဳးေသာ
ရဟန္းတို႔အား ခံယူႏိုင္ခြင့္ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ခြင့္ရွိ၏။
ဝါက်ိဳးျပတ္ေသာ ရဟန္း မစိၧမဝါ (ဒုတိယဝါ) ကပ္ေသာ
ရဟန္းေတာ္မ်ားမခံယူရ၊ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရွိ။
■၂။ သီတင္းကြၽတ္လဆုတ္ (၁)ရက္မွ
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္အထိ သကၤန္းကာလေခၚေသာ
(၁)လအတြင္း၌ အလွဴရွင္သည္ အထက္ပါအတိုင္း
“ဝိႆံ ဝသႏာၱနံ ဒမၼိ = ဝါဆိုဆဲသံဃာအား လွဴဒါန္းပါ၏”
ဟု ႏႈတ္ႁမြက္ရြတ္ဆို လွဴဒါန္းလာေသာ္
ဝါဆိုဆဲ၊ဝါဆိုတုန္းျဖစ္ေသာ ဒုတိယဝါကပ္ေသာ
ရဟန္းတို႔သာ ရယူႏိုင္ခြင့္၊ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရွိ၏။
ပုရိမဝါ (ပထမဝါ)ကြၽတ္ၿပီးေသာ ရဟန္းဝါက်ိဳးျပတ္ေသာ
ရဟန္းမ်ားႏွင့္မဆိုင္၊ မရႏိုင္ေပ။
■၃။ သီတင္းကြၽတ္လဆုတ္(၁)ရက္မွ တေပါင္းလျပည့္အထိ
ကထိန္အာနိသင္ ရရာကာလ (၅)လအတြင္း၌ လွဴဒါန္းလိုေသာ
အလွဴရွင္သည္“ဝိႆာဝါသိကံ ဒမၼံ = ဝါလပတ္လံုးေနျခင္းရွိေသာ
(ဝါဆို) ခဲ့ၿပီးေသာ သံဃာအား လွဴပါ၏”ဟု ႏႈတ္ျမြက္ရြတ္ဆိုလွဴဒါန္းရ၏။
ဤ (၅)လအတြင္း၌ လွဴဒါန္းလာေသာ ဝါဆိုသကၤန္းကို
(ကထိန္ခင္းသည္ ျဖစ္ေစ၊ မခင္းသည္ျဖစ္ေစ)
ပထမဝါကြၽတ္သူ၊ ဒုတိယဝါကြၽတ္သူ ရဟန္းအားလံုး
ပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ ခံယူခြင့္ရွိၾက၏။
ဝါကြၽတ္မွ ေရာက္လာေသာ ရဟန္းသစ္တို႔အား
သံဃာေဟာင္းတို႔ သေဘာတူလွ်င္ ေဝစုရႏိုင္၏။
■၄။ တေပါင္းလဆုတ္(၁)ရက္မွ ဝါဆိုလျပည့္ေန႔အထိ
ေႏြ(၄)လ၌ လွဴဒါန္းရာဝယ္ “ဝိႆာဝါသိ္ကံ”ဟူ၍ပင္ လွဴဒါန္းရ၏။
သို႔ရာတြင္ လွဴဒါန္းသူသည္-
(က) ကပ္ခဲ့ၿပီးေသာ အတိတ္ (ဝါ ဆိုသံဃာ) ကိုလည္း
ရည္မွန္း၍ လွဴဒါန္းႏိုင္၏။
(ခ) မကပ္ရေသးသည့္ အနာဂတ္ (ဝါ ဆိုသံဃာ)ကိုလည္း
ရည္မွန္း လွဴဒါန္းႏိုင္၏။
ဤသို႔ လွဴဒါန္းလာေသာ္ အလွဴခံ ရဟန္းေတာ္တို႔က
“ဒကာတို႔ ယခု လွဴဒါန္းေသာ ဝါဆိုသကၤန္းသည္ အတိတ္ဝါကို
ရည္မွန္း သေလာ၊ အနာဂတ္ဝါကို ရည္မွန္းသေလာ”ဟု
ေမးျမန္းစိစစ္ၾကည့္ရ၏။ အလွဴရွင္မ်ားက-
(က) “ၿပီးခဲ့ေသာ အတိတ္ဝါဆိုသံဃာအား ရည္မွန္းပါ၏ ”ဟု
ေလွ်ာက္ထားေသာ္
ထိုဝါဆိုသကၤန္းကို ဤေက်ာင္း တိုက္၌ ဝါဆိုခဲ့ၿပီးေသာ
ရဟန္းေတာ္မ်ားသာ သက္ဆိုင္အလွဴခံႏိုင္၏။
(ဝါဆိုၿပီး ဤေက်ာင္းတိုက္မွ ေျပာင္းေရႊ႕သြားေသာ
ရဟန္းေတာ္မ်ားကိုလည္း ေဝစုေပးလိုက္ရ၏။
ဝါကြၽတ္ၿပီးမွ အသစ္ေရာက္လာေသာ သံဃာကား
ေက်ာင္းတိုက္သံဃာက သေဘာတူမွ ရႏိုင္၏။)
(ခ) “လာမည့္အနာဂတ္ ဝါကပ္သံဃာအား ရည္မွန္းလွဴဒါန္းပါသည္”ဟု
ဆိုလာေသာ္ ၎သကၤန္းမ်ားကို မေဝျခမ္းေသးဘဲ သိမ္းထားၿပီး
လာမည့္ ဝါဆိုေန႔က်မွ ခြဲျခမ္း ေဝဖန္ရ၏။
သံဃာအေဟာင္း၊အသစ္ အားလံုးဆိုင္သည္။
(ယခု ေရးသားေဖာ္ျပသည္ကား သံဃိကလွဴဒါန္းလာေသာ
ဝါဆိုသကၤန္းအတြက္လွဴဒါန္းေဝဖန္ပံုမ်ား ျဖစ္၏။)
“ဝါဆိုသကၤန္းလွဴဒါန္းရက်ိဳး။”
အပါယ္လြတ္ေသာ ကုသုိလ္(၇)မ်ဳိး
၁။ သရဏဂုံကုသုိလ္။
၂။ ငါးပါးသီလကုသုိလ္။
၃။ စာေရးတံဆြမ္း။
၄။ လဆန္းပကၡ၊ လဆုတ္ပကၡ၊၌ လွဴဒါန္းေသာဆြမ္း။
(တစ္လကုိ ႏွစ္ပုိင္း ပုိင္းလုိက္ပါ။ ေရွ႕ဆယ္ငါးရက္သည္
လဆန္း ပကၡျဖစ္၍ ေနာက္၁၆ရက္မွ လကုန္ထိသည္
လဆုတ္ပကၡျဖစ္သည္။)
၅။ ဝါဆုိသကၤန္း
၆။ ေရတြင္းေရကန္အလွဴ။
၇။ ေက်ာင္းအလွဴတုိ႔ျဖစ္၏။ ထုိကုသုိလ္ ၇မ်ဳိးထဲမွ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကုိျဖစ္ေစ၊
ႏွစ္မ်ဳိးျဖစ္ေစ၊ ခုနစ္မ်ဳိးလုံးျဖစ္ေစ အျမဲ(ဝတ္) ထားျပီးလွဴဒါန္းမယ္ဆုိရင္
ဂတိျမဲတဲ့ကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။
(ေသာတာပႏ႖ သဒိသာေနဝ) ဆုိတဲ့ ပုဒ္ကုိေထာက္ဆျပီး
ေသာတာပန္မ်ား လားရာဂတိျမဲသလုိ၊ ထုိကုသုိလ္မ်ားကုိ အျမဲတန္း
ဝတ္ထားျပီး ျပဳလုပ္ အားထုတ္မည္ဆုိပါလ်ွင္ ေသာတာပန္မ်ား
လားရာဂတိျမဲသကဲ့ ထုိကုသုိလ္ကုိ အားထုတ္သူမ်ားလည္း
လားရာဂတိျမဲပါတယ္။
ေသာတာပန္မ်ား မေကာင္းတဲ့အပါယ္ေလးပါး ဂတိကုိ
မေရာက္ေစနုိင္ဘဲ ေကာင္းရာ လူဘုံ နတ္ဘုံ သုဂတိဘုံျမဲသကဲ့သုိ႔
ထုိကုသုိလ္ရွင္မ်ားလည္း ေကာင္းရာ လူဘုံ နတ္ဘုံ သုဂတိဘုံျမဲပါတယ္။
ဆုိေတာ့ ဝါဆုိသကၤန္းကုိ အျမဲတန္း (ဝတ္)- ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း
လွဴဒါန္းမည္ဆုိပါက ေသာတာပန္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ေကာင္းရာ
သုဂတိျမဲသလုိ ဝါဆုိသကၤန္းလွဴဒါန္းသူမ်ားလည္း ေကာင္းရာသုဂတိျမဲတဲ့အက်ဳိးကုိရရွိေစပါတယ္။
အပါယ္ဘုံသုိ႔မက်ေရာက္ဘဲ ေကာင္းရာသုဂတိဘုံကုိ ေရာက္ေစျခင္းဆုိတဲ့
အက်ဳိးတရားပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္အက်ဳိးမ်ားစြာကုိ ေအာက္တြင္ေလ့လာပါ။
“အရဟတၱဓဇ” ေခၚ ရဟႏာၱတို႔၏ အလံတံခြန္သဖြယ္ျဖစ္ေသာ
ဤဝါဆိုသကၤန္းကို လွဴဒါန္းရသျဖင့္ . . .
“ဝတၴေဒါ ေဟာတိ ဝဏၰေဒါ”
“ဝတၴဒါေနန ဝဏၰသမၸတၱိ ပဋိလာေဘာ” ဟူေသာ
ေဒသနာေတာ္မ်ားအရ သကၤန္း၏ အဓိကအက်ိဳးျဖစ္ေသာ
“အဆင္းလွျခင္း”ဟူေသာ အက်ိဳးကို ဧကန္ရမည္ျဖစ္ေပသည္။
ထို႔ျပင္ ဘဝသံသရာ က်င္လည္ရစဥ္ဝယ္ -
“ေရႊသို႔အဆင္း၊ ျမဴေၾကးကင္၍
ေရာင္ဝင္းထိန္ပ၊ ႏူးည့ံရ၏၊
မကသိန္းဖိုး၊ ပုဆိုးရေလ၊
ညိဳေရႊျဖဴနီ၊ ဤရွစ္လီသည္၊
က်မ္းညီသကၤန္း လွဴက်ိဳးတည္း။”
ဟူေသာ အပဒါန္လာ သကၤန္းအက်ိဳး (၈)မ်ိဳးကိုလည္း ရဦးမည္ျဖစ္၏။
ထုိမွတပါး “ဣဒံ ေမ ပုညံ အာသဝကၡယံ ဝဟံ ေဟာတု”
-တပည့္ေတာ္၏ ဤဝါဆိုသကၤန္းအလွဴသည္ အာသေဝါ တရား
ေလးပါး ကုန္ရာကုန္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ မဂ္ဥာဏ္ ဖိုလ္ဥာဏ္
ျမတ္နိဗၺာန္ကို ဧကန္ေရာက္ေအာင္ ရြတ္ေဆာင္ႏိုင္ ပါေစ” ဟု
ဆုေတာင္းလွဴဒါန္းခဲ့ေသာ္ ဒုကၡခပ္သိမ္း ၿငိမ္းရာျဖစ္ေသာ
နိဗၺာန္ခ်မ္းသာ ဟူေသာ အက်ိဳးအျမတ္ကို မလြဲမေသရေပမည္။
ဆရာေတာ္အရွင္ဇနကာဘိဝံသ မိန္ ့ဆိုခ်က္
ဝႆာဝါသိကံ။ ။
ဝႆံ-ဝါလပတ္လံုး+အာဝါေသာ ယႆာတိ ဝႆာဝါေသာ-
ဝါလပတ္လံုး ေနျခင္းရွိေသာ ရဟန္း၊
ဝႆာဝါသႆ+ဒိႏၷံ ဝႆာဝါသိကံ-
ဝါလပတ္လံုး ေနျခင္းရွိေသာ ရဟန္းအား လွဴအပ္ေသာ သကၤန္း၊
(ယခုကာလ၌ ဝါဆိုခါနီး လွဴေလ့ရွိၾက၏။
ထိုသကၤန္းကို “ဝိႆဝါသိက” ဟုလည္း အခ်ိဳ႕က ေခၚၾက၏၊
အမွန္ကား “ဝါတြင္း၌ ေနေသာ ရဟန္းအား ဝါကြၽတ္မွ ျဖစ္ေစ၊
ဝါကြၽတ္ေသာအခါ သံုးစြဲရန္ ဝါတြင္း၌ ျဖစ္ေစ
လွဴအပ္ေသာ သကၤန္းကိုသာ ဝႆာဝါသိကသကၤန္း”ဟုေခၚသည္။
ယႆဘိကၡေဝ စီဝရံ၊ ပရိဘုဥၨမာေနာ
ဘိကၡဳ ေမတၱံ ကရုဏံ ဘာေဝတိ မုဒိတံ ဘာေဝတိ ဥေပကၡံ ဘာေဝတိ၊
အပၸမာေဏာ တႆ ပုညာဘိသေႏၱာ။
(စတုကၠနိပါတ္ အဂၤုတၱိဳပါဠိေတာ္)
●ဘိကၡေဝ - ရဟန္းေတာ္မ်ား အိုခ်စ္သားတို႕။
●ယႆ - အၾကင္သကၤန္းလွဴေသာ ဒါယကာ၏။
●စီဝရံ - သကၤန္းကို။
●ပရိဘုဥၨမာေနာ - သံုးေဆာင္ေသာ။
●ဘိကၡဳ - ရဟန္းသည္။
●ေမတၱံ - ေမတၱာကို။
●ဘာေဝတိ - ပြားေစ၏။
●ကရုဏံ - ကရုဏာကို
●ဘာေဝတိ - ပြားေစ၏။
●မုဒိတံ - မုဒိတာကို။
●ဘာေဝတိ - ပြားေစ၏။
●ဥေပကၡံ - ဥေပကၡာကို။
●ဘာေဝတိ - ပြားေစ၏။
●တႆ - ထိုသကၤန္းလွဴေသာသူအား။
●ပုညာဘိသေႏၱာ - ကုသိုလ္အယာဥ္သည္။
●အပၸမာေဏာ - အတိုင္းမသိသည္။
●ေဟာတိ - ျဖစ္၏။
ဣတၳိနံ စီဝရဒါနံ မဟလႅတာပသာေဒန မတၱကံ ပေပၸါတိ။
ပုရိသာနံ ဣဒၶိမယပတၱစီဝေရန။ (ဓမၼပဒအ႒ကထာပါဠိ)
ဟိသစၥံ - မွန္၏။
ဣတၳိနံ - မိန္းမတို႕၏။
စီဝရဒါနံ - သကၤန္းအလွဴသည္။
မဟလႅတာပသာေဒန - မဟလႅတာတန္ဆာကို ဆင္ျမန္းရသျဖင္႔။
မတၱကံ - အျပီးသို႔။
ပေပၸါတိ - ေရာက္၏။
ပုရိသာနံ - ေယာက်္ားတို႕၏။
စီဝရဒါနံ - သကၤန္းအလွဴသည္။
ဣဒၶိမယပတၱစီဝေရန - တန္ခိုးျဖင္႔ျပီးေသာ
သပိတ္ သကၤန္းကို ေဆာင္ရသျဖင္႔။
မတၱကံ - အျပီးသို႔။
ပေပၸါတိ - ေရာက္၏။
“အဝတ္သကၤန္းလွဴရေသာအက်ိဳးျပ ေတးထပ္”
ျဖစ္ေလရာ ဘံုဘဝ၊ ၾကံဳရတဲ့ခႏၶာ။
သိဂႌနက္ဆင္းေရႊဝါ ဝင္းေပလာ အေသြး။
ျမဴမျငိ ျဖဴအိလြင္တယ္ ။
လွဴသည္႔ရွင္ ေကာင္းမႈအေရး။ ။
စီဝရျမတ္ဒါနာ မွတ္ၾကပါေလေသး၊
ေရႊေတာင္မွာ ေနေရာင္ေပးသလို၊ ေျပာင္အေသြး ကိုယ္ေရ၊
ဖဲကတၱီႏု အပါးသို႕ သူ႕အသား ႏူးညံ့ခဲ႔ေပ ။ ။
အထည္ေပါင္း သိန္းကုေဋ ကိန္းအေျခ မေရတြက္ႏိုင္ဘု၊
ေခြၽ႕လ်က္ မိုးျပန္႔ေခါင္မွာ ျဖိဳးလွ်ံ႕ေရာင္ဝါ ပိုးဖဲႏွင့္ကတၱီပါ
လိုရာရာ ရေၾကာင္းပေလး။ ။
ဒသိေမ ဘိကၡေဝ စီဝရဒါေနန အာနိသံသာ၊ ကတာမာနိ ဒသ၊
သုဝဏၰဝေဏၰာ .ဝိရေဇာ. သဗၺပဘာေဝါ. ဝိတပဝါသိနိဒၶဂေတၱာ၊
ဒုႆဟႆ ပဋိလာေဘာ၊ ေသတပိတေလာဟိတ
ဝတၳဒါယေကာ၊ ေခါမ ေကာေသယ် ကပၸါသိက ပဋိလာေဘာ၊
ကပၸရုကၡ ပဋိလာေဘာ၊
ပစၦိမဘေဝ ဧဟိဘိကၡဳ သပသမၸဒ ပဋိလာေဘာ။
(ဓမၼပဒ အ႒ကထာ)
ဒီစာပုိဒ္ေလး ဝါဆုိသကၤန္း လွဴရက်ဳိး ဆယ္မ်ဳိးကုိ ျပဆုိပါတယ္။
၁။ေရႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အဆင္းကုိရရွိျခင္း။
၂။ ျမဴေၾကးမတင္ စင္ၾကယ္ေသာကုိယ္ရွိျခင္း။
၃။ ခပ္သိမ္းေသာ အရပ္တုိ႔ကုိ ထြန္းလင္းေတာက္ပေသာ ကုိယ္ရွိျခင္း။
၄။ ပူပန္ျခင္းကင္းေသာ ကုိယ္ရွိျခင္း။
၅။ နူးညံ့သိမ္ေမြ႕ေသာ ကုိယ္ရွိျခင္း။
၆။ အလုိရွိေသာအခါ တစ္ေထာင္ေသာ အဝတ္ပုဆိုးတုိ႔ကုိ ရရွိျခင္း။
၇။ အျဖဴ၊ အေရႊ၊ အနီစေသာ အဆင္းရွိေသာ ပုဆုိးတုိ႔ကုိ ရရွိျခင္း။
၈။ေခါမတုိင္း ေကာတုံပရာဇ္တုိင္းတုိ႔တြင္ ျဖစ္ေသာ ပုဆုိးတုိ႔ကုိ ရရွိျခင္း။
၉။ ပေဒသာပင္တြင္ျဖစ္ေသာ ပုဆုိးတုိ႔ကုိ ရရွိျခင္း။
၁၀။အဆုံးဘဝတြင္ ဧဟိဘိကၡဴ ရဟႏၱာအျဖစ္ကုိ ရရွိျခင္း
စတဲ့ ဆယ္ပါးေသာ အက်ဳိးထူး တရားမ်ားကုိ
သကၤန္းလွဴေသာ အလွဴရွင္တုိ႔မွာ ရရွိခံစားရမွာျဖစ္ပါတယ္ဆုိတဲ့
အေၾကာင္း အသိေပးေရးသားလုိက္ရပါသည္။
စာဖတ္သူအားလုံးသက္ရွည္က်န္းမာစိတ္ခ်မ္းသာ၍
လုိရာဆႏၵမ်ားတစ္လုံးတစ္ဝတည္းျပည့္ဝၾကပါေစ။
ေမတၱာျဖင့္。。。。
-【အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္)】
