ပထမဆုံးအဂၤလိပ္ျမန္မာအဘိဓာန္ကိုေရးခဲ့သူမွာ"မကၡရာမင္းသား"ျဖစ္ပါတယ္ဘိုးေတာ္(ဗဒုံမင္း)ရဲ့သားေတာ္ျဖစ္ၿပီး ငယ္မည္ ေမာင္ပ်ိဳး၊ ဘြဲ့အမည္မင္းရဲေက်ာ္စြာျဖစ္သည္မကၡရာၿမိဳ့ကိုစားေရသာေၾကာင့္ မကၡရာမင္းသားျဖစ္လာပါတယ္ဘၾကီးေတာ္(ပုဂံမင္း)နွင့္သာယာ၀တီမင္းတို့ရဲ့ဦးေလးေတာ္စပ္သူလည္းျဖစ္ပါတယ္ျမန္မာနိုင္ငံကိုေခတ္သစ္ထူေထာင္လိုသူအျဖစ္လည္းေကာင္းအဂၤလိပ္ျမန္မာအဘိဓာန္ကိုျပဳစုသူအျဖစ္ လည္းေကာင္း ထင္ရွားပါတယ္။
ေဒါက္တာဂ်ပ္ဆင္ရဲ့မွတ္တမ္းအရဆိုရင္ေတာ့မင္းသားႀကီးမွာရုပ္ရည္ေခ်ာေမာေသာ္ျငားေျခလက္တို့မွာေလျဖတ္ထားသျဖင့္မသန္မစြမ္းျဖစ္ေနသူျဖစ္ပါတယ္သို့ေသာ္ဘ၀ကိုအရႉံးေမပးပဲနိုင္ငံနွင့္လူမ်ိဳးအက်ိဳးကိုအစြမ္းကုန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္ထိုေခတ္ျမန္မာမ်ားသည္ေခတ္မမီက်ေသးကမၻာလုံးသည္ဟူေသာအခ်က္ကို လက္မခံၾကသည္ကို မင္းသားႀကီး က ေကာင္းစြာသတိျပဳမိခဲ့ပါတယ္။ေနျပည္ေတာ္ေရာက္ တိုင္းတပါးသား လူမ်ိဳးမ်ားနွင့္ဆက္ဆံရာမွ ေခတ္မီပညာရပ္မ်ားေသဘာကို သိရွိနားလည္ခဲ့ ပါတယ္။တစ္ဖက္ကလည္း နယ္ခ်ဲ့တို့ရဲ့ရန္ရွိေနေသးေတာ့ ေခတ္မီမွနယ္ခ်ဲ့ကို တြန္းလွန္နိုင္မယ္လို့လည္းျမင္ခဲ့ဟန္တူပါတယ္။ထို့ေနာက္ေတာ့ျမန္မာမ်ားေခတ္မီေရးကို အစြမ္းကုန္ေဆာင္ရြက္ပါေတာ့တယ္။
ပထမဆုံးကုန္သည္ႀကီးမစၥတာေရာ္ဂ်ာထံမွအဂၤလိပ္စာကိုသင္ယူခဲ့ၿပီးအဂၤလိပ္ဘာသာနဲ့ေရးသားထားတဲ့အေနာက္တိုင္း၀ိဇၨာသိပၸံပညာရပ္မ်ားကိုေလ့လာခဲ့ပါတယ္ရီးရဲ့စြယ္စုံက်မ္း(Ree'sEncyclopedia)ကိုအဓိကထားေလ့လာခဲ့ပါတယ္ထို့ေနာက္ျမန္မာမ်ားေလ့လာနိုင္ရန္သိပၸံပညာရပ္အခ်ိဳ့ကိုျမန္မာဘာသာ ျပန္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ဂဏန္းသခ်ၤာတြက္နည္းကိုလည္း မစၥတာလိန္းထံမွ ထပ္မံသင္ယူခဲ့ျပန္ပါတယ္။မင္းသားႀကီးသည္ ပညာဗဟုသုတကို အထူးလိုလားသူျဖစ္ပါတယ္။
အဂၤလိပ္ဗိုလ္မႉးႀကီး ကာနယ္ေဗးကေတာ့ "ကၽြနု္ပ္သည္မင္းသားႀကီး၏ဗဟုသုတစုံလင္ပုံကိုမခ်ီးမြမ္းပဲမ ေနနိုင္ပါျမန္မာတြင္ဒီလိုလူမ်ိဳးရွိေနမယ္လို့လည္းမထင္ခဲ့ပါသူ့လိုမ်ိဳးပညာဗဟုသုတကိုအငတ္မေျပသိကၽြမ္းလိုသူမ်ိဳးလည္းမေတြ႔ဖူးပါ"လို့တေလးတစားေရးသားထားပါတယ္မင္းသားႀကီးသည္ဆုံသမၽွလူတိုင္းထံမွပညာဗဟုသုတကိုေဆြးေနြးရယူတတ္သူျဖစ္ပါတယ္ဂၽြန္ဆင္ရဲ့အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကိုအေခါက္ေခါက္ေလ့လာၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ျမန္မာတို့အတြက္အေထာက္အကူရေစရန္အလို့ငွာမစၥတာလိန္းရဲ့အကူအညီနဲ့အဂၤလိပ္ျမန္မာအဘိဓာန္ကို၁၈၄၁ခုနွစ္မွာထုတ္ေ၀နိုင္ခဲ့ပါတယ္ယင္းအဘိဓာန္ကိုတစ္ႀကိမ္သာရိုက္နွိပ္ခဲ့သျဖင့္ ယခုအခါရွားပါသြားပါၿပီ။ အေမရိကန္ဝါရွင္တန္ၿမိဳ့ ကြန္ကရက္စာၾကည့္တိုက္ နွင့္ ရန္ကုန္ ယဉ္ေက်းမႈ့ ဌာနအမ်ိဳးသား စာၾကည့္တိုက္တြင္ေတာ့ တစ္အုပ္စီက်န္ေနေသးေၾကာင္း သိရပါတယ္။
မင္းသားႀကီးဟာေဆးက်မ္းဓာတ္က်မ္းေဗဒင္က်မ္းပါဋၭိသကၠတဘာသာရပ္က်မ္း(၂၃၄)က်မ္းခန႔္ကိုလည္းျမန္မာဘာသာသို့ျပန္ဆိုခဲ့ပါေသးသည္ကမၻာ့သိပၸံအသင္းႀကီးတစ္သင္းျဖစ္တဲ့ဘဂၤလားအာရွဆိုင္ရာ၀ိဇၨာသိပၸံသုေတသနအသင္းႀကီးမွဂုဏ္ထူးေဆာင္အသင္းသားသိပၸံပညာရွင္အျဖစ္ရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသူလည္းျဖစ္ပါသည္မင္းသားႀကီးသည္ပညာထက္ျမက္ရုံမကသိကၡာသမာဓိနွင့္လည္းျပည့္စုံသူျဖစ္ပါတယ္။ဘၾကီးေတာ္(ပုဂံမင္း)ကို သာယာ၀တီမင္းသားကပုန္ကန္ေသာအခါ ေစ့စပ္ေဆြးေနြးရာတြင္ မကၡရာမင္းသားႀကီးမွပင္ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။မင္းသားႀကီးသည္ ၁၇၉၃ခုနွစ္တြင္ဖြားျမင္ၿပီး ၁၈၄၈ခုနွစ္တြင္ လြန္ခဲ့ပါတယ္။
မွတ္ခ်က္။ ။မင္းတုန္းမင္းရဲ့သားေတာ္ မကၡရာမင္းသားေနာက္တစ္ပါး လည္းရွိပါေသးတယ္။
